Sparkling News

Nabij de fraaie kustplaats Carvoeiro in de Algarve is de laatste twee jaar een state-of-the-art residentieel project verrezen waarin elke wens van de eigenaars werkelijkheid is geworden. Perfect gelegen op de top van de heuvels boven het stadje en met uitzicht op de Atlantische oceaan, herbergt de woning van Bart Hoogwerff Eikelenboom en zijn gezin alle mogelijke automatisering die het leven gemakkelijker én mooier maakt. Je zou de moderne, door architect Vasco Vieira ontworpen villa een showroom voor Spark Custom Electronics kunnen noemen, maar zo’n term gaat voorbij aan het feit dat het vooral een heel fijne woning is.

fotografie © Marcelo Lopes – Arquimais Architecture and Design

Een stuk voorgeschiedenis: het in Vinkeveen gevestigde Spark Custom Electronics is in 2009 gestart door Bart Hoogwerff Eikelenboom en Ân Ho-dac. Het tweetal heeft een achtergrond in automatisering voor de farmaceutische industrie en residentiële toepassingen. Zo werkt Bart rond de eeuwwisseling veel in het prachtige Vale do Lobo, een 450 hectare grote, zelfvoorzienende community ontwikkeld door ondernemer Sander van Gelder. Deze ontdekte dit gebied midden jaren zeventig, besloot het aan te kopen en verder te ontwikkelen. Vale do Lobo werd een toevluchtsoord voor vooral Britse, maar ook Nederlandse, Duitse en Portugese welgestelden. Voordat Van Gelder Vale do Lobo in 2006 verkocht aan een groep Portugese en internationale investeerders, realiseerde Bart er verschillende bouw- en domoticaprojecten. Gefortuneerde (tweede) huiseigenaren waren immers voortdurend op zoek naar state-of-the-art oplossingen op het gebied van automatisering. Veel van de domotica die tegenwoordig gemeengoed is stond toen echter nog in de kinderschoenen. Nieuwe villa’s in Vale do Lobo waren daarom regelmatig een soort laboratorium voor nieuwe ontwikkelingen, waaronder de 3D-televisie van Philips of de tv’s op een glasplaat, maar ook de multi-room a/v-distributie die voor Spark Custom Electronics tegenwoordig core business is. De diverse control-oplossingen werden met open armen ontvangen, wat Bart de overtuiging gaf dat er toekomst zat in home automation.

Bart en zijn vrouw raakten verknocht aan Zuid-Portugal. Na een aantal jaren vanuit Voorburg aan Spark Custom Electronics te hebben gebouwd besloot het gezin de stap te wagen. Nog maar nauwelijks gesetteld in Carvoeiro, dienden de buitenkansen zich aan in de vorm van diverse bouwprojecten. Met zijn nieuw opgerichte Oaktree Projects begon Bart panden in het stadje op te knappen en te verkopen. De zaken verliepen voorspoedig, en in goed overleg met lokale partijen. Bart heeft een kleine ploeg Portugese werknemers in dienst en weet waar hij alle specialisten op het gebied van bouw, afwerking en inrichting kan vinden.

Speels
Op de plaats waar voorheen een bescheiden woning stond uit het midden van de negentiende eeuw, ontwierp de bekende architect Vasco Vieira een strakke maar bijzonder luchtig ogende villa. Bart: “Ik heb de grond van de vorige eigenaar van dat huis gekocht. Hij wilde eerst geen modern huis hier, maar op zeker moment werd hij ziek en toen maakte het hem niet meer uit.” Vieira tekende voor diverse villa’s in Vale do Lobo waarbij Bart ook betrokken was. Bart: “Ik heb gezegd: ooit ga je ons huis bouwen. We hadden samen veel projecten gerealiseerd, en toen wist ik al dat ik van dat ene huis dat element, en van het andere dat element, enzovoorts, wilde gebruiken voor mijn eigen woning. Alle ideeën die ik verzamelde zijn hierin samengebracht. Ik wilde dat de sfeer van de Algarve ook in dit huis te voelen is: comfortabel en gemakkelijk dankzij de combinatie van architectuur en technologie. Door met ELAN elk facet van het huis te besturen heb ik dat kunnen realiseren. Het systeem is flexibel, eenvoudig te configureren en uiterst intuïtief. Het is bovendien de perfecte gelegenheid om geïnteresseerde partijen te laten zien waar ELAN toe in staat is.”

Dat heeft geleid tot een in alle opzichten modern huis, dat in niets herinnert aan de typerende quinta’s, de traditionele wijnboerderijen, die de streek domineren. Het gezin van Eikelenboom kan het systeem overal in huis bedienen, met behulp van de ELAN-app op de smartphone of met verschillende de ELAN 12” gXP-touchscreens. Elk subsysteem is eenvoudig op afstand aan te spreken – de beelden van de beveiligingscamera’s zijn zo ook in Nederland op de smartphone te bekijken.

Bart: “Wat kan gebeuren is dat bij een ontwerp als dit de gezelligheid een beetje wordt vergeten. Het wordt echt een soort showroom, dan. Doordat ik met mijn klanten in Carvoeiro veel met stenen werk, en met hout, wist ik dat ik daarmee een andere touch aan het geheel kon geven. Héél belangrijk, vind ik. Vieira heeft genoeg voorbeelden van zijn werk waarin je primair naar architectuur kijkt, naar een object, en niet zozeer naar een huis. Hier zie je hoe het hoogteverschil in de tuin, zo met die heuvels, een speels karakter aan het terrein geeft. Dat zorgt dat er geen afstand is tussen huis en omgeving, en dat geeft ook gezelligheid. Het huis komt úit die vallei.”

Een deel van de villa bevindt zich in de heuvel, een deel hangt in de lucht; dertien meter maar liefst. Met staalkabels is het geraamte van het huis zorgvuldig gesteld. Een mooie klus was dat, vertelt Bart: “Je berekent de hefboomkracht die je nodig hebt. De kabels worden strakgetrokken tot de gewenste spanning. En dan haal je de ondersteuning van de overhang weg. Die mocht twee centimeter zakken. Hij zakte er één, dus dat was prima gelukt.”

Ook de voorkant van het huis, met de terrasoverkapping, oogt luchtig. “Dat is een overspanning van 46 meter zonder pilaren. Dan moet je dus ook wat trucs uithalen om dat voor elkaar te krijgen: staalkabels die naar binnen getrokken zijn. Je ziet het niet, maar toch.”

Energiezuinig
De villa ligt met de rug parallel aan de toegangsweg. Vrij, maar er zijn wel degelijk huizen in de buurt al liggen die minimaal op 150 meter afstand. Wie zich in de woonkamer, keuken of op het terras bij de koivijver of de infinity pool bevindt, kijkt over een glooiend stuk land richting de Atlantische oceaan. Nieuw aangeplante fruitbomen en een vers uitgerold gazon grenzen aan een verwilderd terrein waarin zelfs een oud wijngaardje te ontwaren is. Waar de tuin precies ophoudt is moeilijk te zien. Bart: “Die kurkeiken daarachter, die staan nog bij mij in de tuin. Tja, is het huisontwerp eenmaal klaar, dan bedenk je: hoeveel tuin willen we, wat is er te bewateren, hoeveel werk neem je op je. In 1977 zijn de mensen van het huis dat hier voorheen stond vertrokken. En sindsdien is er niks meer aan het terrein gedaan. Daarachter zie je dan hoe het er veertig jaar later uitziet. Het wil hier allemaal wel groeien, kortom. Vooral in maart en april, de regentijd, maakt de natuur een groeispurt door.” Dan, lachend: “We krijgen hier een kanon dat plantenzaad gaat schieten. En dat wijngaardje, dat gaan we ook in ere herstellen.”

Via een poort kom je naast de overhang het terrein op. Er is ruimte vrijgemaakt in de begroeiing waar de satellietschotels komen te staan. Daarnaast een parkeerplaats, met een groene wal eromheen. Bart wijst naar een plek verderop waar een betonnen bodemplaat te zien is: “Daar stond een Smartflower, een collector voor zonne-energie met een Tesla-batterij. Die heeft een half jaar gedraaid op het terrein. De hele bouw is in feite op zonne-energie gedaan.”

Nu is er de Tesla Powerwall, die overtollige energie uit zonnepanelen opslaat om de woning ‘s nachts van stroom te voorzien, en tegen stroomuitval beschermt. Zonnepanelen op het dak verwarmen water uit de grond, dat ook voor de vloerverwarming zorgt. De zwembadpompen in de kelder van de villa verbruiken vijftig procent minder energie dan gebruikelijk. Dat spelen met energiezuinige oplossingen is verslavend, heeft Bart gemerkt.

Cisterne
Belangrijk punt voor de waterhuishouding van de villa is de cisterne, een ondergrondse watertank van 15000 liter die zich op enkele tientallen meters van de villa bevindt. Bart: “Het enige wat in de straat ligt is waterleiding en elektra. Geen riolering. Na gebruik komt al ons water in de cisterne terecht. Kraan-, toilet- en douchewater gaat door een filter, en nog een filter, en nog een filter, de tank in. Ook de beplanting helpt bij het zuiveren. Dan is er het regenwater. Als er een bui vanaf de oceaan hier op de heuvel klapt, dan voel je dat wel hoor! Wat we opvangen gaat ook de cisterne in. En met al het water uit de cisterne besproeien we dan de tuin.”

Maar de zomer in de Algarve is lang en heet. Om de bewatering van de tuin te garanderen is er een put geboord naar het grondwater. Bart: “Hier zit een buis in de grond, met een pomp op 78 meter diepte. Die haalt het grondwater omhoog. In de cisterne zit een vlotter: als die te laag staat krijgt de pomp een seintje. Maximaal 1500 liter per uur haalt die omhoog. Zo hebben we een buffer aan water. 15000 liter, elke dag bijgevuld. Best een systeem, dus, voor de waterhuishouding. Niets gaat verloren.”

Privacy
De villa kent twee verdiepingen. Het woongedeelte inclusief slaapkamers en keuken bevindt zich boven, garage, hobbyruimtes en thuisbioscoop zijn beneden. De brede trap vanaf de parkeerplaats naar de hoofdingang op de bovenverdieping bestaat uit betonnen platen van verschillend formaat, die ruim over elkaar heen steken. Ledverlichting onder elke trede maakt de trap ’s avonds mooi zichtbaar. Bijzonder detail is dat de laatste steen voor de voordeur lijkt te zweven. Bart: “De heuvel was eigenlijk net te steil. We hebben een speels effect gecreëerd voor de trap, om de loop van de treden niet te hoog te maken. Hij ligt hier nu ogenschijnlijk losjes op de helling, maar het is best wat werk geweest, die trap.”

De entree ligt zo’n twee meter vanaf de buitenmuur naar binnen. In de open, twee verdiepingen hoge tussenruimte groeit majestueus bamboe, afkomstig van een kwekerij in Noord-Portugal. De glazen wanden naast de voordeur bieden zicht op beide verdiepingen. Wie door de voordeur stapt staat in de woonruimte – en probeer dan maar eens om niet in de verte te kijken, richting oceaan. Opvallend is de strakke open haard die het woongedeelte scheidt van de keuken. Hij brandt op biobrandstof en is uiteraard regelbaar via de ELAN control software. Naast het televisiescherm in het wanddeel boven de haard bevinden zich seamless luidsprekers van SpeakerCraft, aangevuld met een inbouw subwoofer van Sunfire.

De aangrenzende keuken is grotendeels in matzwart uitgevoerd, met een deel in wit. Bart: “Dit materiaal laat beslist geen vingers achter na aanraking. Het is een bijzondere coating, anders word je gek.” De apparatuur is van de nieuwe lijn Dolce Stil Novo van SMEG, ook een partner in het villaproject.

Control software
Aan de andere kant van de bovenverdieping bevinden zich de master bedroom, de slaap- en badkamer van de zoon des huizes, toilet en douche. Elke ruimte kent een overvloed aan daglicht, er zijn meer ramen dan muren. Bart: “Vanuit het toilet heb je tenminste leuk zicht. Niet maar één zo’n raampje, zoals je meestal ziet. Wil je privacy, dan zijn er de venetian blinds van Lutron voor elk raam. Die, zo je wilt, na een paar seconden na binnenkomst dichtgaan. Vinden de dames meestal wel fijn.”

Via de strategisch door de woning geplaatste ELAN 12″ gXP-touchscreens en keypads bedient het gezin onder andere de zonweringen, verlichting en audio en video in veertien ruimtes. In de meterkast toont Bart de verschillende groepen voor de elektriciteit. “Binnen- en buitenverlichting hebben we gescheiden. Voor het lichtsysteem van Lutron dat door middel van DALI de lampen aanstuurt, heb je bijna niks nodig. Twee zones doen alle verlichting op deze verdieping. Dali kun je doorlussen, hè. Daarvoor gebruik je een vijfaderige kabel, de voeding en de bus. Je kunt er maximaal 72 lichtbronnen aan hangen.” ELAN Multi-Room Amplifiers brengen geluid naar tientallen SpeakerCraft-luidsprekers en Sunfire-subwoofers in elke ruimte in de woning. “Sunfire en SpeakerCraft bieden een 360-graden audio-ervaring door het hele huis die echt ongeëvenaard is,” aldus Bart. Lopen we van binnen naar buiten dan blijven we genieten van een kristalhelder geluid. Bart: “Dankzij de OE-serie van SpeakerCraft, samen met hun ondergrondse Boom Tomb-subwoofer. Deze stijl van luidsprekers maken dat er geen afstand is tussen het huis en de buitenomgeving, wat ook een gevoel van gezelligheid geeft. De kwaliteit van de audio versmelt perfect met onze open architectuur.”

Microcement
Van de woonverdieping gaat het met lift of trap naar beneden. De lift? Bart: “Ja joh, dan hoeven we zware spullen en boodschappen niet trap op of af te zeulen.” Hier is de garage en de ruimte waar de water- en lichttechniek wordt geregeld. Voor werklieden is een eigen badkamer ingericht.

Via een deurontwerp uit de Amsterdamse school stappen we het huis weer binnen. De glazen wand zorgt voor daglicht, ook al zit je onder de grond, een stuk ín de heuvel. Bart: “Het is in feite de kelder, maar zo voelt het niet, dankzij het licht.”

In deze “kelder” staat het poolbiljart, en een zit met twee Chesterfields in petrol blue. Natuurlijk is de ruimte voorzien van een mooie hifiset. Eén wand wordt bekleed met een glazen, van airconditioning voorziene ruimte voor de wijncollectie. Bart: “Die zit aan het centrale aircosysteem vast, maar voor wijn heb je toch wat andere eisen, dus vandaar de eigen regeling. De rekken staan tegen de achterwand, er passen twee flessen achter elkaar.”

Ook op de benedenverdieping: de fitnessruimte, met toilet en douche. Op de grote spiegelwand twee touchpads van Lutron in passende chroomuitvoering. De wanden zijn bekleed met gewassen cement. Dat was nog even een dingetje, vertelt Bart. “Wij vinden dat erg mooi van structuur, dat microcement. Er zijn maar weinig bedrijven die daar echt mee om kunnen gaan. De eerste versie moest geheel worden afgeschuurd omdat het misging. Inmiddels weten de mannen hoe het wél moet. Vanwege de vertraging moesten we wachten met plaatsing van de ramen, met de afwerking van de trap en de relingen. Het hele proces bleef hangen.”

De enige ruimte waar geen daglicht doordringt, is de thuisbioscoop. Bart: “Dat is een betonnen casco. Die airco units zitten nu in het plafond, zie je? Dus niet eronder, zoals in een hotelkamer vaak gebeurt. Je hebt dan alleen wel een toegangsluikje nodig, voor service. Dat kan ook in een inloopkast, waar je het niet ziet.”

In de perfect geïsoleerde ruimte staan de stoelen in twee rijen. En alles is als vanzelfsprekend keurig aangelegd. Bart: “Kijk naar de bedrading: alle verschillende disciplines met een verschillende kleur.”

Oneindig
Zomers zal het huiselijke leven zich net zoveel buiten als binnen afspelen. Vandaar ook de riante buitenkeuken op het van bamboe delen gemaakte terras. Partner Piet Boon heeft het meubilair buiten voor zijn rekening genomen. Eroverheen loopt de trap naar het dakterras. Wie daar staat heeft de wereld aan zijn voeten.

De schuifdeur van de keuken naar het terras wordt nog elektrisch, zegt Bart. “Ja, want anders sta je daar met je dienblad vol lekkers. We gaan het hele jaar naar binnen, naar buiten, naar binnen, naar buiten…”

In de tuin wacht een flinke olijf geduldig tot hem een plek wordt toebedeeld, maar middenin het terras bevindt zich al een nieuw geplaatste boom. Bart wijst naar een plek naast het zwembad: “In die vakken staan diverse fruitbomen. We gebruiken Portugese bielzen. Die koop je hier van het ministerie van landbouw, omdat ze dan behandeld en goedgekeurd zijn. Tja, het is vuiligheid wat erop zit, hè. Carbolineum, olie, noem maar op.”

Het terras loopt over de volle lengte van keuken en woonkamer door, met de koivijver ervoor. “Nee, er komt geen hek,” zegt Bart. “Als je niet oplet heb je een nat pak en da’s dan jammer. Er zit 200 m3 water in de vijver.” De koivijver wordt volledig automatisch gefilterd met een Inazuma installatie met UV-filters en ozongenerator. Alle controle gebeurt ook via Inazuma.

Haaks op de koivijver ligt het langwerpige zwembad. Een infinity pool, want op het verste deel ontbreekt de rand. Bart: “De overloop van het zwembad maakt je zwembad oneindig. In die overloop, het ronde deel eronder, zitten skimmers, in het zwembad zelf niet. Het zijn twee aparte systemen eigenlijk, die wel op een slimme manier samenwerken. Met de Jebao Aqualink app en mijn ELAN-systeem is het allemaal eenvoudig regelbaar. Het zwembad draait niet de hele dag, in tegenstelling tot de visvijver. Maar als je gaat zwemmen moet je ook een baantje kunnen trekken, toch? De jetstreams, de waterval, alles kan ik via wifi bedienen.”

De overloop van het zwembad is ondiep, dus daar warmt het water lekker snel op, weet Bart. “Heerlijk, in het voorseizoen zetten we er een paar van die ligbedden in.”

Het spel
De technische ruimte onder het terras bevat twee units: de zwembadtechniek en de vijvertechniek. Bart: “De pompen hebben we uit Nederland laten komen. De zwembadtechniek is van Pentair, hun zeer zuinige IntelliFlo-pompen met automatische PH- en zoutgehalteregeling. Omdat deze de helft minder energie vragen dan gebruikelijk is voor de hoeveelheid water die ze verzetten. Geen vergelijk, dus, wat mij betreft. Hier gaat alles wat uit de vijver terugkomt door ozon-units, die zorgen ervoor dat je alweer kraakhelder water hebt. Dan drie uv-lampen, die de alg eruit halen. Dan is dit het biofilter. Een soort wasmachine, met een trommel met sensoren. Als het filter vuil is gaat het afvalwater weg. Een onderhoudsvrij ding, eigenlijk, want ik hoef geen filters meer schoon te maken. Het gebruikte visvijverwater is voor de bewatering van de beplanting super, trouwens.

“Ik heb de spullen uitgezocht die het meeste rendement leveren. Om helder water te houden moet je echt wel een aantal dingen doen die energie kosten. Bovendien: het is nu veel makkelijker dan vroeger om genoeg energie te genereren om het spulletje draaiende te houden. We zetten er gewoon nog wat zonnepanelen bij.”

Wanneer je al je ideeën in één woning wilt realiseren, loop je onherroepelijk tegen problemen aan. Dat hoort bij het spel, vindt Bart. “Ik heb me al in de vingers gesneden met die Smartflower. Een mooi ding, maar uiteindelijk niet toereikend voor het huis zelf. Dat het is uitgelopen met de bouw is omdat we continu dingen doen die nog niet gedaan zijn. Niet kennen, toch doen, tja… Da’s weleens lastig. Tot zoiets als een wand afwerken met microcement. Dat verwacht je niet, dat dat dan fout gaat. Maar aan de andere kant: het was vijftien jaar terug in Vale do Lobo al niet anders. Mensen wilden andere dingen dan gebruikelijk, en dat was natuurlijk hun goed recht. En hadden ze zelf geen ideeën, dan hadden ze een binnenhuisarchitect uit Londen met heel andere opvattingen. Allemaal leermomenten levert dat op. Ik zeg je nu: wil je muren mooi laten behangen? Laat dan alsjeblieft iemand uit Nederland komen!”